Vino je najstarije alkoholno piće na svjetu. Kao što su raznolike sorte grožđa, tako su različite vrste vina. Oko toga na kojoj temperaturi, u kakvoj čaši i uz koje jelo se pije koja vrsta vina, stvaraju se rasprave među obožavateljima vina. Oko njegovog konzumiranja stvorila svojevrsna filozofija. Ono može blagotvorno djelovati na vaše zdravlje, ali u prevelikim količinama postaje štetno.
Velika priča o razvoju vinove loze i tradiciji pijenja vina mogla bi ispuniti čitave biblioteke. Zato ćemo ovde navjesti samo neke zanimljivosti i najvažnije istorijske činjenice.
Počeci vina – vrjeme prije Nove ere
Vinova loza je jedna od najstarijih biljaka na svetu, pre više od 100 milijuna godina pojavile su se prve vrste divlje loze. Prvi dokazi o većoj proizvodnji vina mogu se naći već 5.000 godina prije Hrista u današnjoj Gruziji i južnom Iraku. Ostaci vinove loze dokazuju da su se u to doba sistematično uzgajali vinogradi.Gornje klase u drevnom Egiptu donele su velike količine alkoholnog pića s Bliskog Istoka u 4.000 godina prije Hrista. Čak i u antičkoj Perziji vino je već poznato u 3.000 godina prije Hrista. Legenda iz vremena oko 2.500 godina prije Hrista čak tvrdi da su Perzijanci “izmislili” vino.
Zatim su Fenički mornari oko 1700. godine prije Hrista odneli vinovu lozu na Kretu i Grčku. Oko 1000 godina kasnije, vinogradarstvo je uspostavljeno kroz grane trgovine i vojne baze grčkih navigatora širom Mediterana.
To da i dan danas uživamo u ukusima vina možemo zahvaliti prvenstveno Rimljanima koji su proširili kulturu uzgajanja vinove loze i obrade grožđa po čitavoj Evropi. Oni su sadili vinovu lozu u osvojenim područjima Srednje Evrope, ali samo tamo gde su klimatski uslovi obećavali dobar urod.
Dalji razvoj vina
U 8. veku Karlo Veliki u odredbi o upravljanju zemaljskim dobrima sistemski reguliše uzgajanje, pripremu i prodaju vina. Vino ovoga doba bilo je vrlo skromne kvalitete. Često je bilo slabo i kiselo jer nije bilo poznato da se vino može poboljšati prije fermentacije dodavanjem šećera ili da mu se može smanjiti kiselost dodavanjem vapna.
Tek je početkom 18. veka, uglavnom kroz strpljiv rad u samostanima, proizvodnja vina poboljšana. Dominacija crkve nad proizvodnjom vina prekinuta je dolaskom Napoleona, a vino postaje još kvalitetnije i bolje.
Nažalost, radost je kratko trajala. Sredinom 19. veka iz Amerike je uvezen insekt zvan filoksera. Filoksera je uništila većinu(oko 70%) vinove loze u Evropi i vinogradarstvo je „bacila na kolena“. Sorte tipične za određena područja, kao i mešane sorte, jednostavno su nestale. Samo oplemenjivanjem preostalih sorti vinogradari su se mogli izboriti sa ovom pošasti.
Američki entomolog Riley shvatio je da su američke loze otporne i predložio kalemljenje evropskih vrsta loza na američke podloge. Nakon toga je počeo dug, mukotrpan proces kalemljenja svake napadnute vrste evropske vinove loze, jer je to bio jedini način da se spasi evropsko vinogradarstvo od propasti. U znak zahvalnosti Francuska vlada dodelila je Rileyu orden Legije časti. Tragična posledica tog poglavlja u istoriji vinogradarstva je izumiranje brojnih autohtonih vrsta vinove loze, pogotovo onih lokalnih male tržišne vrednosti.
Srećom, vinogradarstvo se oporavilo i danas imamo različite sorte vinove loze od kojih se mogu napraviti vrhunska vina. Površina vinograda u Evropi i širom sveta raste u kontinuitetu, jer je vino postalo jedno od glavnih potrošačkih dobara našeg doba.
/Nedeljnik, otvoreni blog/
