Najmasovnije žrtve na koje je NATO bombadovanje ostavilo posljedice jer je 99 odsto preminulih imalo dijagnozu karcinoma bili su stanovnici Hadžića, to je jedan od razloga zašto je bitno razviti kolektivnu kulturu pamćenja, smatraju učesnici okruglog stola o NATO bombradovanju Republike Srpske, koji se održava na Palama.
Dekan Filozofskog fakulteta Univerziteta Istočno Sarajevo istoričar Draga Mastilović istakao je značaj obilježavanja Dana sjećanja na žrtve NATO bombardovanja Republike Srpske za kolektivno pamćenje srpskog naroda.
On je naveo da se sa istorijskog aspekta znaju osnovni podaci o broju aviona, bačenih bombi, žrtvama, NATO gubitcima, ali ne znaju dubinski korjeni tih procesa koje su dovele do toga da se NATO krajem devedesetih uopšte stavi u poziciju jedne udarne pesnice međunarodnog mehanizma koji je stvoren da se Srbi kao narod prvenstveno svedu na mjeru i prostor koja drugima odgovara.
Prema njegovim riječima, bitno je shvatiti dubinske procese koji su do toga doveli, a ne samo se baviti posljedicama onogo što je bilo površinski jer se kao narod mora naučiti da u istoriji ima sasvim malo novih stvari i da sve vuče duboke istorijske korijene.
“Ako mislimo da opstanemo kao narod na ovim prostorima mi zaista moramo doći do tih dubinskih korjena kako se to ne bi dešavalo u budućnosti”, ocijenio je Mastilović u izjavi novinarima pred početak okruglog stola.
Mastilović je naveo da je stvaranje kolektivnog pamćenje preduslov da se dođe do bilo kakve nacionalne integracije.
“Mislim da u budućnosti treba raditi na kulturi pamćenja ali kolektivne kulture pamćenja, napraviti jedan sistem u kojem ćemo, prije svega, znati šta se desilo, šta ćemo i na koji način pamtiti”, objasnio je Mastilović.
Srpski književnik Nedeljko Zelenović ispričao je da je bio neposredni svjedok stradanja Srba u Hadžićima za vrijeme rata, da je sve vrijeme proveo na sarajevskom ratištu i da je u Bratuncu svjedočio nastavku stradanja ljudi iz Hadžića koji su počeli masovno da umiru.
“Čak 99 odsto tih ljudi je imalo dijagnozu karcinoma. Ta bolest dovedena je bez ikakve sumnje u vezu sa bombardovanjem osiromašenim uranijumom”, rekao je Zelenović, koji je bio neposredni svjedok gađanja podzemnih bunkera u kasarni Žunovica.
Prisjetio se da je u Bratuncu nekoliko godina pratio šta se dešavalo o učestvovao u sahranjivanju ljudi, dok je to sada teško pratiti budući da su se raselili na različite strane svije ali, kaže, dobija informacije da umiru ljudi.
Branislav Ilić, koji je u vrijeme NATO bombardovanja bio novinar i direktor SRNE, smatra da je suština te agresije bila da se nepokornima pokaže u svijetu kako će proći svako ko se suprotstavi međunarodnoj zajednici i ne pokori im se, da će proći onako kako su prošli Srbi u Republici Srpskoj.
On smatra da poruka večerašnjeg skupa treba da bude da je jedan slobodarski narod, narod koji zna zašto se bori, nesalomiv, što se pokazalo na primjeru Srba u proteklom ratu.
Ilić je naveo da je prema međunarodnom pravu trebalo da neko odgovara za posljedice, jer su korišćene bombe sa osiromašenim uranijumom koje i dan danas imaju posljedice.
On je istakao i da je ponosan na ljude koji su tada radili i u SRNI i na Radio-televiziji Republike Srpske, kada je emisioni sistem potpuno uništen, ali se javio čudesan entuzijazam, kao i inat da se ne poklekne već nastavi boriti.
“Nakon prvog dana bombardovanja, nakon što su gotovo svi mediji prestali sa radom, shvatili smo da se moramo snalaziti na drugi način. Tada se rodila ideja da se povežemo putem radio veze pa smo postavili antene i predajnike i već sljedećeg dana imali smo uvezane sve dopisnike iz značajnijih gradova Srpske”, prisjetio se Ilić.
On je dodao da su se bili uvezali sa beogradskim radio emiterom i tako našli prozor u svijet.
“Naše vijesti su tako emitovane i širom Srbije i u svijet, pa je tako otišla u svijet i naša prva fotografija obaranja NATO aviona, poznatog miraža 2000 koji je oboren istočno od Pala. Nasuprot nama, svjetski mediji došli su opremljeni unaprijed jer su znali šta će da se desi, pa su imali satelitske telefone i laptope”, podsjetio je Ilić.
Načelnik opštine Pale Boško Jugović izrazio je nadu da će srpski narod vječno živjeti u miru, a Republika Srpska opstati uprkos svim nedaćama koje su je pratile i koje joj prijete, na radost njenim mladim pokoljenima.
Direktor Narodne biblioteke Pale i organizator okruglog stola Bojan Čvoro nada se da će organizacija ovog skupa, koji drugu godinu zaredom organizuju, preći u tardiciju.
U zločinačkom NATO bombardovanju Republike Srpske, koje je počelo 30. avgusta 1995. godine u 2.12 časova i trajalo do 14. septembra, stradalo je više od stotinu nedužnih civila.
Na položaje Vojske Republike Srpske NATO avijacija bacila je ukupno 1.026 bombi, od čega 708 vođenih, a ukupna težina bačenog eksploziva iznosila je oko 10.000 tona.
NATO zločinci su u akciji pod nazivom “Namjerna sila” koristili radioaktivnu municiju sa osiromašenim uranijumom, uz objašnjenje da “ona treba Srbe u BiH da dovede za pregovarački sto”.
Povod za NATO agresiju bila je eksplozija na sarajevskoj pijaci Markale 28. avgusta 1995. godine, za koju su optuženi Srbi iako je u izvještaju nezavisne komisije iz tog perioda navedeno da “ne postoje jasni dokazi da su granate došle sa srpskih položaja”, što je lično potvrdio i Jasuši Akaši, tadašnji izaslanik generalnog sekretara UN za Balkan.
Inicijativa za obilježavanje Dana sjećanja na žrtve NATO bombardovanja pokrenuta je u Andrićgradu 26. avgusta 2018. godine, na prijedlog Novinske agencije Republike Srpske SRNA.
/SRNA/
/foto: SRNA/
