Manastir Žiča, srpski srednjovjekovni manastir iz prve polovine 13. vijeka, koji se nalazi u blizini Kraljeva i pripada Eparhiji žičkoj, osam vijekova postojanja obilježio je 7. oktobra 2006. godine.
Žiču je podigao prvi kralj Srbije iz dinastije Nemanjić – Stefan Nemanjić /veliki župan 1196-1217 i kralj 1217-1228/ u periodu od 1206. do 1221. godine.
Značajnu ulogu u podizanju manastira imao je i njegov brat Sveti Sava.
Stefan Prvovjenčani naredio je da se budući kraljevi Srbije krunišu u Žiči.
Poslije sticanja crkvene samostalnosti, 1219. godine u Žiči je smješteno sjedište autokefalne srpske arhiepiskopije.
Početkom posljednje decenije 13. vijeka manastir je stradao u napadu Tatara, pa je sjedište arhiepiskopije preneseno u Crkvu Svetih apostola kod Peći, a manastir je početkom 14. vijeka obnovio kralj Milutin.
Tokom srednjeg vijeka, u Žiči su ustoličavani episkopi i vjenčavani kraljevi iz dinastije Nemanjić.
Glavna manastirska crkva, podignuta u raškom stilu, posvećena je Vaznesenju Hristovom i, prema mišljenju akademika i istoričara umjetnosti Vojislava J. Đurića, Crkva Vaznesenja Hristovog, kada je bila gotova, postala je uzor i ostala to kroz cijeli 13. vijek. U njenoj unutrašnjosti nalaze se dva sloja živopisa.
Stariji je nastao oko 1220. godine i pripada takozvanom zlatnom dobu srpskog slikarstva, a mlađi je nastao početkom 14. vijeka i pripada slikarstvu iz doba kralja Milutina, stvaranog pod uticajem renesanse.
Unutar manastirskog kompleksa, istočno od glavne crkve, nalazi se manja crkva, posvećena svetim Teodorima Tironu i Stratilatu, podignuta u 14. vijeku.
Tokom perioda osmanske vladavine manastir je u više navrata opustio, nakon čega je obnavljan.
Između Prvog i Drugog svjetskog rata, manastir je doživio veliku obnovu, a najopsežniji radovi na njegovoj konzervaciji izvedeni su nakon zemljotresa koji je pogodio tu oblast 1987. godine.
Manastir Žiča 1979. godine proglašen je za spomenik kulture od izuzetnog značaja i nalazi se pod zaštitom države Srbije.
izvor / foto / SRNA /
