Na današnji dan, 1942. godine, na praznik Mladenci, dogodio se jedan od najvećih ustaških zločina nad srpskim civilnim stanovništvom.
Prema istorijskim izvještajima, u ustaško-nacističkoj ofanzivi, koja je otpočela sredinom marta iz Sarajeva pod direktivom ustaškog komandanta Jure Francetića, stradalo je 6 150 Srba sarajevsko-romanijske regije i Podrinja.
Najveći zločin dogodio se upravo na prostoru Starog Broda i Miloševića, gdje su zabilježene prave strahote i monstruoznosti nad srpskom nejači koje su zgrozile i ustaške tutore – njemačke komandante.
Jedan od najznačajnijih hroničara ovog događaja bio je Momir Krsmanović, koji je sedamdesetih godina, u svom djelu „Teče krvava Drine“, otrgao od zaborava stradanje ovih nevoljnika, zbog čega je trpio različite progone i šikaniranja od represivnog komunističkog režima, koji je neumorno nastojao pod plaštom bratstva i jedinstva da sakrije genocid nad Srbima.
Međutim, najveći doprinos u rasvijetljavanju ovog zločina, dao je zbornik radova „Zaboravljeni zločin – Stari Brod“, čija je promocija održana u Rogatici 2008. godine, u izdanju Izdavačke kuće Dabar i Srpskog sokolskog društvo „Soko“ iz Dobruna.
Pomenimo samo nekoliko primjera ustaške bestijalnosti, koji na najslikovitiji način govore o stradanju tamošnjih Srba.
Svjedočenje Miloša Bašovića iz Brankovića kod Borike – Rogatica:
„…Iz Višegrada narod krene niz Drinu, prema Starom Brodu. Uz mene su bila još tri brata i sestra. Za nama neka vojska trči. Narod poče bježati, a oni uglas: ’Ne bojte se narode, ovo je Srpska i Crnogorska vojska…’. Kad su nas opkolili, poznadosmo mnoge muslimane komšije među njima. Jedan ustaša uze moju sestru od tri godine, baci je uvis. U ruci mu puška sa bajonetom, dočeka je i pravo baci u Drinu. Nasta pravo klanje naroda. Mene je negdje između Miloševića i Starog Broda zajmio jedan pijani ustaša, gađajući me bajonetom. Izmaknem i stanem, pa se šćućurim među poubijane, kriomice gledam kako mi ubiše majku i mlađu braću. Mnoge djevojke, gledajući zvjerstva, ne čekajući da im se približe ustaše, masovno su skakale u Drinu…”
Uprkos decenijama ćutnje, starobrodsko stratište je, u septembru prošle godine, obilježeno prikladnim spomen-kompleksom, za koji najveće zasluge pripadaju svešteniku Draganu Vukotiću, ktitorima muzeja Miodragu Daki Davidoviću i Spasoju Albijaniću, kao i arhitekti Novici Motiki.
/IN4S/
