Arheolozi su pronašli najstariju mumiju na svijetu, koja je sahranjena prije oko 8.000 godina. Novim analizama, utvrđeno je da najstarija mumija nije iz Egipta, već iz Portugalije.
Mumija je bila sahranjena u grobnici u dolini rijeke Sado, na jugu Portugalije, zajedno sa još desetak tijela. Grobnica stara 8.000 godina otkrivena je šezdesetih godina 20. vijeka, ali su tek nove tehnologije dale odgovor na brojna pitanja o nalazima u njoj.
Starija 1.000 godina od mumije iz pustinje Atakama
Naučnici pretpostavljaju da je tijelo mumificirano kako bi bilo lakše transportovano do grobnice, a postoje naznake i da je to bio slučaj sa drugim tijelima nađenim u grobnici, što bi značilo da je praksa mumifikacije bila uobičajena u to vrijeme na prostoru današnje Portugalije.
Procedure mumifikacije bile su korišćene u starom Egiptu prije 4.500 godina, a dokazi o tom postupku prisutni su i u Evropi u vrijeme od 1.000 godine prije nove ere.
Mumija nađena u Portugaliji starija je za 1.000 godina čak i od onih nađenih u pustinji Atakama u Čileu.
Mumije su dobro očuvane u suvim uslovima pustinja, ali ih je veoma malo nađeno u Evropi jer meka tkiva mumificiranih tijela teško mogu da ostanu očuvana u vlažnijim klimama, kaže Rita Pejroteo Stjerna sa Upsala univerziteta u Švedskoj, vođa grupe naučnika koji su otkrili najstariju mumiju, a svoj rad objavili u „Evropskom žurnalu arheologije“.
Dokaze o postojanju najstarije mumije na svijetu naučnici su našli proučavanjem fotografskih filmova koji su dio zaostavštine pokojnog portugalskog arheologa Manuela Farine dos Santosa. Dos Santos je dokumentovao fotografijama svoja istraživanja u dolini rijeke Sado šezdesetih godina, a na njima su sada otkriveni prikazi 13 tijela iz perioda Mezolita, srednjeg kamenog doba.
Fotografije dokazale postojanje mumije
Iako su pojedina dokumenta i rukom nacrtane mape iz tog istraživanja sačuvani u Nacionalnom muzeju arheologije u Lisabonu, ove fotografije bile su nepoznate i dale su arheolozima mogućnost da istraže nalaze sa tog lokaliteta, kaže Pejroteo Stjerna.
Pošto su iskoristili fotografije kako bi rekonstruisali mjesta sahranjivanja, naučnici su primjetili da su kosti jednog skeleta „previše savijene“, odnosno da su ruke i noge namještene van prirodnog položaja, što ukazuje da je tijelo bilo vezano posle smrti. Međutim, kosti su i dalje bile cjelovite i na svom mjestu posle sahrane, a posebno male kosti stopala, koje se obično razdvoje u procesu raspadanja tela, kaže švedska naučnica.
Takođe, nije bilo naznaka pomjeranja u tlu u kom je tijelo sahranjeno, iako je uobičajeno da okolni sedimenti ispunjavaju praznine nastale smanjenjem tela usljed njegove dekompozicije. Svi ti znaci pokazali su da je tijelo bilo mumifikovano poslije smrti.
Nalazi iz te grobnice, uz eksperimente koji su obavljeni u Istraživačkom centru za forenzičku antropologiju Državnog univerziteta Teksas, pokazali su na koji način je obavljan proces mumifikacije u dolini rijeke Sado.
Najvjerovatnije je tijelo preminulog bilo pričvršćeno za stub i postavljeno na podignutu platformu, kako bi se uklonile tečnosti koje nastaju prilikom raspadanja tijela.
Potom je korišćena vatra kako bi se tijelo isušilo i ekstremiteti progresivno pričvrstili kako bi zadržali anatomski integritet, a u isto vrijeme povećala njihova fleksibilnost, navode naučnici.
Iako se radi o najstarijoj poznatoj mumiji, naučnici vjeruju da bi uskoro mogle da budu nađene još starije. Prema mišljenju arheologa, postoje naznake da bi mogli da budu potvrđeni dokazi mumifikacije stari 10.000 godina na nalazištima El Vad i Ain Malaha u Izraelu, kao i mumije stare 30.000 godina na nalazištu Kosteni u Bjelorusiji.
