Dan primirja u Prvom svjetskom ratu obilježava se danas, na dan kada su sile Antante i Nemačka 1918. godine u Francuskoj potpisale primirje. Na ovaj dan odaje se počast svim vojnicima Kraljevine Srbije koji su se hrabro borili, kao i svim civilnim žrtvama u periodu od 1914. do 1918. godine.
Šta se dogodilo 11. novembra?
Jedanaestog novembra 1918. godine u 11 časova zvanično su, poslije kapitulacije Njemačke, prestala ratna dejstva. To je označilo kraj surovog Velikog rata. Nešto ranije, 3. novembra, kapitulirala je Austrougarska, a prije toga njihovi saveznici Bugarska i Osmansko carstvo.
Primirje je potpisano na teritoriji današnje Francuske na liniji ratovanja, u posebnom vagonu francuskog maršala Ferdinanda Foša, u šumi u blizini gradića Kompjenj.
Sporazumom iz Kompjenja su dogovoreni prekid vatre, povlačenje njemačkih trupa, razmjena zarobljenika, a postignut je i sporazum o ratnoj odšteti, kao i dogovor o uništavanju nemačkih ratnih brodova i podmornica.
Većina Njemaca je ovaj poraz doživjela kao veliko poniženje, jer je njihova vojska smatrala da je nadomak pobjede. Istoričari danas uglavnom smatraju da su to razočaranje i odredbe o takozvanoj reparaciji bili osnova za njemačko nezadovoljstvo i uvod u Drugi svjetski rat.
Rat, koji je trajao od 1914. godine, formalno je okončan Versajskim mirom 28. juna 1919.
Natalijina ramonda
Kao glavni motiv za amblem Dana primirja koristi se cvijet Natalijina ramonda, ugrožena vrsta u Srbiji. Ovaj cvijet je u botanici poznat i kao cvijet feniks. Osim ovog, u amblemu se pojavljuje i motiv trake Albanske spomenice, koja se nalazi iznad cvijeta.
Simbolika Natalijine ramonde je višestruka, kako zbog staništa, tako i zbog imena. Ovaj cvijet uglavnom raste na istoku Srbije, ali i na planini Nidže, čiji je najviši vrh Kajmakčalan, poprište slavne bitke u Prvom svjetskom ratu. Ova rijetka i zaštićena biljka raste na području Balkana – u Srbiji, Sjeveroj Makedoniji i Grčkoj.
Druga simbolika leži u činjenici da je ovo biljka feniks – kao što je srpska vojska, poslije svih stradanja i gubitaka koje je podnijela, izašla iz rata kao pobjednica.
Albanska spomenica
Spomenica za vjernost otadžbini 1915, u narodu poznatija kao Albanska spomenica, jednostepeno je državno vojno i civilno odlikovanje koje su stekli svi pripadnici srpske vojske koji su se povlačili preko Albanije u zimu 1915-1916.
Ustanovljena je 5. aprila 1920. godine ukazom prestolonasljednika princa-regenta Aleksandra I Karađorđevića u tada već novoj državi, Kraljevini Srba, Hravata i Slovenaca.
Medalja za spomen je počasno odlikovanje nižeg ranga, ali ima svoju istorijsku težinu, jer se dodjeljuje o godišnjicama i jubilejima svim učesnicima nekog događaja. Prvi primjerak spomenice je prikačen na kraljeve grudi 17. avgusta 1921, a udruženje nosilaca je osnovano u decembru 1937. godine.
Obeležavanje u svijetu
Jedanaesti novembar je dan sjećanja na veterane iz Prvog, ali i Drugog svjetskog rata u Velikoj Britaniji, Kanadi, Australiji i Francuskoj.
U Britaniji i zemljama Komonvelta običaj je da se u 11 sati žrtvama oda počast minutom ćutanja u vrijeme kad je primirje 1918. stupilo na snagu. Praznik se naziva Dan sjećanja ili Dan primirja, a u Velikoj Britaniji se obilježava od prve godišnjice, 11. novembra 1919.
Simbol ovog praznika u Velikoj Britaniji je crveni cvijet maka, koji raste na nekadašnjim bojnim poljima u Belgiji i na sjeveru Francuske.
/Izvor: espreso.co.rs/
