Preživjeli logoraši u zloglasnom ustaškom logoru Јasenovac pokušali su 22. aprila 1945. godine u očajničkom jurišu na stražare da se dokopaju slobode, ali je u tome uspjelo samo 169 od njih 1.073.
U toj najvećoj “Fabrici smrti” na Balkanu u Drugom svjetskom ratu ustaše su ubile stotine hiljada mahom Srba, Јevreja i Roma.
Koncentracioni logor Јasenovac bio je najveći logor smrti u tadašnjoj fašističkoj Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, na prostoru okupirane Јugoslavije za vrijeme Drugog svjetskog rata.
Formiran je u avgustu 1941. godine, a osmislio ga je jedan od najvećih ratnih zločinaca tog doba Maks Luburić, koji bio i prvi komandant logora.
Logor su uništile ustaše aprila 1945. godine da bi sakrile svoje zločine.
“Radni logor Јasenovac”, kako ga naziva hrvatska državna administracija, bio je stratište za Srbe, Rome i Јevreje, svih uzrasta, polova, životne dobi, socijalnih, obrazovnih i drugih profila, kao i za komuniste, partizane, pomagače i simpatizere Srba, Roma i Јevreja.
Sistem logora Јasenovac bio je zloglasan po varvarskim metodama i velikom broju žrtava.
Profesor Gideon Grajf, istoričar specijalizovan za Holokaust, autor izuzetno značajne monografije “Јasenovac – Aušvic Balkana – Ustaška imperija okrutnosti” navodi da je: “Јasenovac bio daleko brutalniji od Aušvica”.
