Širom svijeta danas se obeležava 1. maj – Međunarodni praznik rada, u znak sjećanja na 1. maj 1886. godine, kada su radnici u Čikagu štrajkom i protestima počeli da se bore za osmočasovno radno vrijeme.
Na prvom kongresu Druge internacionale 1889. godine odlučeno je da se naredne godine održi velika manifestacija kojom će biti proslavljen 1. maj, u znak sjećanja na proteste u Čikagu i kao oblik borbe za radnička prava.
Na drugom kongresu Radničke internacionale je odlučeno da se od 1890. godine, 1. maja širom svijeta održavaju manifestacije, demonstracije i štrajkovi.
U Srbiji je obilježavanje Praznika rada bilo zabranjivano, čemu su se radnici suprotstavljali protestnim šetnjama, bojkotom rada i zborovima, a potom je 1945. godine 1.maj proglašen državnim praznikom.
Sjećanje na proteste radnika
Prvi maj prihvaćen je za Međunarodni praznik rada u znak sjećanja na 1. maj 1886. godine, kada je u Čikagu više desetina hiljada radnika protestovalo, ističući neophodnost povoljnijih uslova rada, ali i bolji položaj radnika na drugim poljima.
Pored drugog, tada se insistiralo da se dosljedno, nadalje, primjeni osmočasovno radno vrijeme.
U Srbiji i regionu ustalio se običaj da se 1. maja u zoru izlazi na prvomajski uranak.
Sjećanje na proteste radnika
Prvi maj prihvaćen je za Međunarodni praznik rada u znak sećanja na 1. maj 1886. godine, kada je u Čikagu više desetina hiljada radnika protestovalo, ističući neophodnost povoljnijih uslova rada, ali i bolji položaj radnika na drugim poljima.
Pored drugog, tada se insistiralo da se dosledno, nadalje, primeni osmočasovno radno vreme.
Tako revolucionarni zahtevi bili su iznenađujući, i kako se ondašnjim poslodavcima i vlastima činilo preterani. Otuda je usledila gruba reakcija.
Protest na koji je odgovoreno represijom i brutalnom reakcijom vlasti i poslodavaca, što je dovelo do niza žrtava, docnije je prihvaćen kao simbol borbe za prava rada i obespravljenih uopšte.
Te 1886, u Čikagu, protesti su započeli 1. maja, a do najoštrijih sukoba s policijom doći će tek narednih dana, 4. i 5. maja. U to vrijeme protesti su se proširili i van Čikaga.
Sa jedne strane, policija je intervencijom nastojala da razbije protestne skupove kako bi dovela do podjele demonstranata. Posljedica su bili ozbiljni sukobi na ulicama. Usljedile su žrtve, kako među demonstrantima, odnosno štrajkačima, tako i među pripadnicima policije.
Ubijeno je, u sukobima s policijom, najmanje šest lica, a ranjeno je oko 50 demonstranata. Veliki broj je uhapšen. Potom će više radničkih vođa biti osuđeno na smrt, dok su trojica dobila višegodišnju robiju.
Prema procjenama, tog dana u Čikagu, 1886. godine, na ulicama se nalazilo oko 40.000 demonstranata, radnika, koji su stupili u generalni štrajk.
BLIC.RS
