Uprkos tome što postoje već vijekovima, djelatnost slobodnih zidara je i danas obavijena velom misterije. Ovo doprinosi mnogobrojnim mitovima i legendama koje se pletu oko masona i stvaraju sliku o tajnom društvu čiji članovi “vladaju svijetom”. Ipak, neoboriva istina je da su “masoni među nama” i da su njihovi članovi decenijama bili neki od najistaknutijih ličnosti iz srpske istorije.
Prva “Majka Velika Loža” svih slobodnih zidara svijeta – Velika Loža Engleske, osnovana je 1717. u Londonu. Vjeruje se da nije mnogo prošlo prije nego što je ideja o masonima stigla i do naših prostora, ali je istina da o tome nema pouzdane arhivske građe.
Smatra se da je prva slobodnozidarska loža postojala u Beogradu krajem 18. veka i da je vjerovatno radila na turskom jeziku, ali da su članovi bili i Srbi i Turci.
Od tada pa sve do današnjih dana, masoni su u Srbiji učestvovali su svim važnijim društveno-političkim događajima, a često su ih i inicirali. Oni su predstavljali elitu u mnogim sferama života i skoro da nije bilo značajnije istorijske ličnosti koja nije bila pripadnik bratstva.
Predstavljamo vam neke od najpoznatijih Srba koji su bili masoni, a prema spisku koji postoji na sajtu Velike masonske lože Srbije.
Vuk Stefanović Karadžić
Ovaj veliki reformator jezika i pisac prvog riječnika srpskog jezika, takođe je učestvovao u Prvom srpskom ustanku i bio jedan od naučenijih ljudi tog vremena. Vukovim reformama u srpski jezik je uveden fonetski pravopis, a srpski jezik je potisnuo slavenosrpski jezik koji je u to vrijeme bio jezik obrazovanih ljudi.
Dositej Obradović
Dositeju Obradović bio je srpski prosvetitelj i reformator. Školovao se za kaluđera, ali je napustio taj poziv i krenuo na putovanja po cijeloj Evropi, gdje je primio ideje evropskog prosvetiteljstva i racionalizma. Dositej je bio prvi popečitelj (ministar) prosvete u Srbiji. Njegovi ostaci počivaju u Beogradu, na ulazu u Sabornu crkvu.
Petar II Petrović Njegoš
Petar II Petrović Njegoš bio je jedan od najvećih srpskih i crnogorskih pjesnika, vladar Crne Gore, vladika i mason. Njegoš se smatra jednim od najvećih crnogorskih pjesnika. Njegovo najuticajnije pjesničko dijelo je „Gorski vijenac”, objavljeno 1847. godine.
Kralj Petar I Karađorđević
Pouzdano se zna da je kralj Petar I Karađorđević bio iniciran tokom svog boravka u Francuskoj pod imenom Petar Mrkonjić, koje je koristio i u hercegovačkom ustanku 1875. godine.
Riječ je o jednom od najvoljenijih srpskih vladara, a poznat je i po uvođenju demokratije u Srbiji u po svojoj liberalnoj politici.
Živojin Mišić
Živojin Mišić je bio veliki srpski vojvoda. Učestvovao je u svim srpskim ratovima od 1876. do 1918. Neposredno je komandovao srpskom Prvom armijom u Kolubarskoj bici, a prilikom proboja Solunskog fronta je bio načelnik Vrhovne komande. Njegov vojni manevar koji je Srbiji doneo neverovatnu pobjedu u bici na Kolubari i danas se uči u vojnim školama širom svijeta.
Đorđe Vajfert
Najupečatljiviji i najprepoznatljiviji slobodni zidar Srbije svakako je bio Đorđe Vajfert, srpski industrijalac njemačkog porijekla i guverner Narodne banke. On je 9. maja 1912. godine uzdignut na 33. stepen i bio je prvi Veliki majstor Velike Lože Srba, Hrvata i Slovenaca – „Jugoslavija”. Za vreme njega, u Beogradu je održan Svijetskom kongresu masona 1926. godine.
Ivo Andrić
IVO ANDRIĆ, FOTO: WIKIPEDIA/STEVAN KRAGUJEVIĆ
Ivo Andrić bio je srpski književnik i diplomata Kraljevine Jugoslavije. Dobio je Nobelovu nagradu za književnost 1961. godine za roman Na Drini ćuprija. Novac dobijen od Nobelove nagrade 1961. godine u potpunosti je poklonio za razvoj bibliotekarstva u Bosni i Hercegovini.
Još neki istaknuti masoni: Stevan Stojanović Mokranjac, Stevan Sremac, Jovan Jovanović Zmaj, Slobodan Jovanović, Jovan Dučić Mahajlo Pupin, Laza Paču, Borislav Pekić…
/ISTORIJSKI ZABAVNIK/
