Političke krize i izazovi u BiH mogu i treba da se rješavaju unutrašnjim dijalogom, uz poštovanje Ustava BiH i njegovih ključnih principa, navedeno je u 26. Izvještaju Vlade Republike Srpske Savjetu bezbjednosti UN.
– Iako opterećena političkim podjelama i problemima kakvi postoje u brojnim zemljama, BiH je, zahvaljujući Dejtonskom sporazumu, bila mirna i bezbjedna dugi niz godina – navedeno je u četvrtom dijelu izvještaja pod nazivom “Političke probleme u BiH treba rješavati unutrašnjim dijalogom”.
U sklopu 26. Izvještaja Vlada je Savjetu bezbjednosti dostavila i nekoliko priloga u kojima obrazlaže zbog čega u BiH nije imenovan novi visoki predstavnik, te napad bivšeg visokog predstavnika Valentina Incka na ustavni poredak BiH.
U tekstu se podsjeća da je u posljednjim danima svog mandata, u julu ove godine, doskorašnji visoki predstavnik Valentin Incko nametnuo cenzorski zakon koji kriminalizuje izražavanje određenih mišljenja o ratnoj istoriji BiH.
Vlada napominje da Inckova odluka predstavlja protivpravan i destabilizujući udar na Dejtonski sporazum, kao i demokratski ustavni poredak BiH i pravo na slobodu izražavanja.
Pored toga, navodi se da je odluka nerazborita i ne može biti sprovedena na pravičan način, lišen politizacije.
– Očigledno je da je nametanje cenzorskog zakona ili bilo kog zakona u BiH od visokog predstavnika nelegalan čin. BiH je suverena država, a njen ustav definiše demokratski sistem za donošenje zakona – piše u prilogu izvještaja.
U izvještaju se pojašnjava da bilo koji propis, da bi bio pravno obavezujući, mora usvojiti Parlamentarna skupština BiH u skladu sa Ustavom BiH.
– Parlamentarna skupština, ne samo da nije usvojila nijedan cenzorski zakon poput Inckovog, nego je u više navrata glasala protiv takvog zakona. Prijatelji BiH u međunarodnoj zajednici često naglašavaju značaj vladavine prava. Nametanje BiH dekreta jednog stranog ambasadora bez ikakvog pravnog ovlaštenja ismijava vladavinu prava u BiH. Inckova odluka podriva suverenitet BiH i u velikoj mjeri unazađuje mogućnost članstva BiH u EU – stav je Vlade Srpske.
Ističe se i da Inckov cenzorski zakon predstavlja grubo kršenje prava građana BiH na slobodu izražavanja, koje je garantovano članom Ustava BiH dogovorenog u Dejtonu, kao i Evropske konvencije o ljudskim pravima.
Evropski sud za ljudska prava jasno je stavio do znanja da države ne mogu usvajati zakone kojima se strogo ograničava i kriminalizuje sloboda govora, čak i kada govor predstavlja poricanje potvrđenog istorijskog genocida.
U tekstu se naglašava da, ako pravo na slobodu izražavanja iz Ustava BiH i Evropske konvencije o ljudskim pravima išta znači, ono mora uključiti i pravo kritikovanja javnih organa.
– To pravo bilo bi isprazna varka ako bi se dozvolilo zatvaranje pojedinca zbog neslaganja sa odlukom suda ili drugog javnog organa. Ipak, upravo je to ono što Inckova nepromišljena mjera čini – tvrde u Vladi.
Inckova mjera, navodi se u dokumentu, tako je loše formulisana i toliko usmjerena protiv Srba da uopšte ne sadrži kriminalizaciju poricanja svakog genocida.
– Na primjer, prema Inckovoj mjeri, pojedini bošnjački “analitičari” i “istoričari” mogu nastaviti da poriču genocid koji je nacistički režim počinio nad Јevrejima, imajući u vidu da taj genocid nije utvrđen presudama međunarodnih sudova. Takođe, prema Inckovoj odluci, bilo bi moguće nazvati neku ulicu po Osami bin Ladenu ili Adolfu Hitleru zato što ta dvojica nikada nisu osuđena za ratni zločin – dodaje se u izvještaju.
Vlada ukazuje na to da odluka već izaziva zbrku u sudskim postupcima i optuženima čini nemogućim uživanje prava na pravičan postupak.
U tekstu se ističe da je ono što Inckovu odluku čini još teže objašnjivom činjenica da je ona bila potpuno nepotrebna, jer Krivični zakon BiH već sadrži odredbu kojom su propisane kazne za svakog ko “javno izaziva ili raspiruje nacionalnu, rasnu ili vjersku mržnju, razdor ili netrpeljivost među konstitutivnim narodima i ostalima”.
U Vladi navode da pomirenje dolazi sa pravdom, dijalogom i slobodnim istorijskim istraživanjem u traganju za istinom, te da Republika Srpska i njeni lideri snažno podržavaju istragu svih ratnih zločina i privođenje svih ratnih zločinaca pravdi, bez obzira na nacionalnost i počinilaca i žrtava.
– Zatvaranje onih koji izražavaju određena mišljenja o istoriji, ne samo da je daleko od zalaganja za pomirenje, nego služi jedino produbljivanju nepovjerenja i raspirivanju međunacionalne netrpeljivosti – poručuju iz Vlade Srpske.
U tekstu se navodi da su vlast i opozicija u Republici Srpskoj ujedinjeno
pružili otpor Inckovom napadu na Dejtonski sporazum i u Narodnoj skupštini 30. jula glasovima svih stranaka sa sjedištem u Republici Srpskoj zauzeli stav da Republika Srpska neće prihvatiti sprovođenje nezakonite Inckove odluke.
Podsjeća se i da je Narodna skupština, takođe jednoglasno, usvojila skup zaključaka prema kojima, uz usko ograničene izuzetke, politički predstavnici Republike Srpske neće učestvovati u donošenju odluka na zajedničkom nivou dok ne bude razriješeno pitanje Inckove odluke.
– Pune posljedice političke krize koju je izazvala Inckova nezakonita odluka još
nisu jasne, međutim, odluka je još jednom pokazala da OHR ne čini ništa da doprinese miru u BiH, nego samo provokacijama izaziva ozbiljne političke tenzije – navedeno je u prilogu 26. Izvještaja Vlade Republike Srpske Savjetu bezbjednosti UN.
izvor / SRNA /
