Miloševićev najvažniji cilj je da ostane na vlasti. Hrvatskim osvajanjem Krajine, smatraju u CIA, uklonjena je dilema da brani udaljenu srpsku teritoriju. Takođe, pružena mu je mogućnost da ukloni ključne političke rivale, piše u izveštaju CIA
Američka Centralna obaveštajna agencija (CIA) postavila je na internet 12 miliona stranica sa kojih je skinuta oznaka tajnosti. Među njima je i izveštaj o namerama Slobodana Miloševića, tadašnjeg predsjednika Srbije, da zarad skidanja sankcija SRJ, nastavi pregovore i sklopi dogovor o prekidu rata, uprkos hrvatskoj agresiji na Republiku Srpsku Krajinu i egzodus izbeglica.
U izvještaju koji je datiran na 16. avgust 1995. godine i koji je pripremljen za Ričarda Holbruka, tadašnjeg pomoćnika državnog sekretara za Evropu, piše da je Milošević odlučio da pokuša da zaključi dogovor uprkos porazu krajiških Srba u sektorima pod zaštitom UN Sever i Jug u Hrvatskoj i optužbi za izdaju od strane srpskih izbjeglica koji su krenuli u Srbiju.
Razni izvještaji ukazuju, stoji u dokumentu, da je Milošević motivisan željom da se skinu sankcije SB UN, koje su uvedene njegovom režimu. Takođe, namjeravao je da sporazum zaključi, tako što će u okviru teritorijalnog poravnjanja, Srbima ostati preostale teritorije u Bosni i možda u hrvatskom sektoru Istok.
Američki obavještajci ipak primjećuju da bi nastavak napredovanja hrvatske vojske u Bosni ili napad na sektoru Istok, ozbiljno ograničio Miloševićeve opcije i bio eventualno okidač za direktnu intervenciju Vojske Jugoslavije.
Ciljevi Beograda
Miloševićeva odluka da ne osporava hrvatsko preuzimanje Krajine, uz jaku kritiku lidera bosanskih i krajiških Srba, ukazuje da je pokušao da konsoliduje svoju političku kontrolu nad budućnosti. U tom smislu, piše u izvještaju, njegova ideja “Velike Srbije” obuhvatila bi dijelove Bosne i možda Hrvatske.
Iako je dio izvještaja zakrečen, može se pročitati da je Beograd 1993. godine bio spreman da se odrekne većine teritorija u Hrvatskoj, ali i da obezbjedi Posavski koridor između Srbije i zapadne Bosnw.
Miloševićev najvažniji cilj je da ostane na vlasti. Hrvatskim osvajanjem Krajine, smatraju u CIA, uklonjena je dilema da brani udaljenu srpsku teritoriju. Takođe, pružena mu je mogućnost da ukloni ključne političke rivale, posebno lidera bosanskih Srba, Karadžića, koji su spriječili Miloševićeve napore da sklopi sporazumno poravnanje i legitimizuje “Veliku Srbiju”.
Iako je Karadžić ima podršku Skupštine bosanskih Srba, njegovi dani kao lidera bosanskih Srba su vjerovatno odbrojani, piše u izvještaju. Čak i ako ostane predsjednik, pravi vođa bosanskih Srba je komandant Mladić, koji je bliži Miloševiću.
Za Miloševića je bilo značajno ukidanje sankcija, posebno u svjetlu skoro 150.000 izbeglih krajiških Srba koji će biti teret za ekonomiju koja je u depresiji.
Pregovaračka pozicija
Kontrola nad službama bezbjednosti, većinom medija i starijih oficira VJ osigurala je Miloševiću vlast u doglednoj budućnosti i omogućila da izbjegne odgovornost za pad Krajine tako što će je prebaciti na teret rukovodstava krajiških i bosanskih Srba.
Od hrvatskog preuzimanja Krajine, pro-državni mediji u Beogradu uporno tvrde da je rukovodstvo krajiških Srba krivo za debakl u Krajini, jer nije prihvatilo sporazum Z4, kojim je Srbima nuđena ograničena autonomija u Hrvatskoj.
Milošević je takođe, zbog prisustva velikog broja nezadovoljnih izbjeglica odlučio da ih rastjera u Vojvodinu, južnu Srbija, i etničko-albanska naselja na Kosovu. Prema izvorima američkih diplomata, srpska policija ih je blokirala van Beograda – jedinog grada u Srbiji gdje je opozicija imala uporište.
U izvještaju se navodi, da je Milošević uspješno suzbio uticaj ultranacionalista, tako što je uhapsio lidera “Belih orlova” Mirka Jovića, dok se uticaj Vojislava Šešelja smanjuje.
Plan Kontakt grupe
Prihvatanje prethodnih mirovnih planova od strane Miloševića, ukazuju na to da bi se predsjednik Srbije saglasio sa ključnim aspektima najnovije inicijative SAD i bio spreman da izvrši pritisak na prihvatanje plana od strane bosanskih Srba. Milošević u tom smislu vjeruje da će Mladić biti otvoreniji od Karadžića da pregovara o sporazumu.
Leđa uza zid
U izveštaju stoji da je teško utvrditi posebne okolnosti koje bi stimulisala veliki intervenciju VJ u sukobu i pored velikog hrvatskog napada na sektoru Istok. Bivši savezni jugoslovenski ministar inostranih poslova Jovanović je ranije ovog mjeseca upozorio da Beograd ne bi mirno stajao ako bi vitalni interes bio ugrožen, ali nije definisao te interese.
Ipak, američki obavještajci pretpostavljaju da bi eventualni napada na Banja Luku i odsjecanje Posavskog koridora, uticali na intervenciju Vojske Jugoslavije.
(Telegraf.rs)
