Već nekoliko godina, tačnije od 2015. godine kada je Ustavni sud BiH osporio 9. januar, odnosno njegovo obilježavanje kao dana Republike Srpske, medijska hajka sarajevskih medija, protiv Republike Srpske, njenog rukovodstva ali i samih Srba dostiže vrhunac nakon proslave svake nove godine. Nerijetka je i ratna retorika, otvoreni pozivi na nasilje svake vrste prema pripadnicima srpskog naroda i to od strane pojedinih političkih funkcionera ili drugih autoriteta iz Federacije.
Istine radi proslave 9. januara, bile su dosta skromnije i uglavnom protokolarne.
Međutim nakon apelacije Bakira Izetbegovića koju je Ustavni sud uvažio, proslavljanje dana Republike Srpske podignuto je na jedan viši i svečaniji nivo. Možemo reci da se tu radi o dobro poznatom „srpskom inatu“ ali i o tome da je rukovodstvo Republike Srpske prepoznalo da je ovo kritična tačka, odnosno crvena linije preko koje se ne smije preći.
Republika Srpska, priznata Dejtonskim sporazumom, sa svojim institucijama i obilježjima, konstantno je trpjela razne napade na svoju autonomiju. Oduzimanje nadležnosti, zahtjevi za promjenu imena gradova, zabrana upotrebe himne Bože pravde i naposletku zahtjev za promjenu imena Republika Srpska, bili su konstantni pritisak koji su politički predstavnici Bošnjaka vršili i dalje vrše na Republiku Srpsku.
TI pritisci su uglavnom dolazili preko Ustavnog suda i dijela međunarodne zajednice, koja Bošnjake posmatra kao „svoje igrače“ na Balkanu, a oni su im zauzvrat bezrezervno servilni.
Pritisak na Republiku Srpsku dostiže maksimum nakon posljednjih predsjedničkih izbora u SAD. Pobjeda Bajdena, koji se još kao senator devedestih zalagao za aktivnije učešće SAD u ratu u BIH, te dolazak njegove administracije, za koju slobodno možemo reci da je recidiv upravo te politike SAD-a iz doba demokratske vlasti Bila Klintona, dale su vjetar u leđa bošnjačkim političkim liderima, da bez ikakve zadrške vrše pritisak na Republiku Srpsku.
Drugi podsticaj za agresivniju politiku prema Republici Srpskoj, je taj što je Ruska invazija na Ukrajinu, tradicionalnog saveznika Srba i Republike Srpske, Rusiju donekle onemogućila da bude aktivni međunarodni faktor u kreiranju funkcionalne države u BiH.
Dolazak novog visokog predstavnika Šmita, čiji legtimitet je zaista upitan, svakako nije doprinio stabilizaciji. Gledajući njegove postupke, čovjek ne može iz glave da izbaci sliku austrougarskih činovnika koje opisuje naš nobelovac Ivo Andrić.
Potpuno nedorastao zadatku i mentalitetu naroda u BiH, ponaša se kao „slon u staklenoj radnji“ rušeći sve oko sebe, odnosno svaki makar i minimalni politički konsenzus koji postignu domaći politički lideri.
Ipak rukovodstvo Republike Srpske za sada uspijeva da pronađe zaštitu „uticajnih prijatelja“, prije svega misleći na Srbiju, zatim Mađarsku pa i Kinu, te na taj način održi balans prema rastućim pretenzijama bošnjačkih političkih lidera.
Svaki dalji pritisak na Republiku Srpsku, istu tjera ka nezavisnosti.
Retorika i djela rukovodstva Republike Srpske su u stvari samo rekcija na pritiske a ne agresija. Ključ opstanka Bosne i Hercegovine nalazi se u rukama Bošnjaka. Ali taj ključ ne znači centralizaciju i nametanje volje jednog naroda svima, nego poštovanje Dejtonskog mirovnog sporazuma i nadasve poštovanje Republike Srpske i njenih institucija.
Tekst: mr Tomislav Tamburić
