Surova vremena stvaraju i surove ljude i njihove postupke. Srpska istorija koju je obilježila viševijekovna borba za oslobođenje od turske vlasti, prepuna je svjedočenja i zapisa o surovim postupcima istaknutih ličnosti koje su obilježile jednu epohu borbe za oslobođenje, a naročito u periodu početka 19. vijeka. Osim poznatih činjenica o ubistvu svoga oca i brata od strane Karađorđa, vođe Prvog srpskog ustanka, donosimo vam i manje poznate činjenice i o surovosti drugih vinovnika tog vremena.
Prva žrtva Karađorđeve prijeke naravi i teškog karaktera bio je njegov otac Petar. Njega je vožd ubio u Sremu, gdje je porodica u to vrijeme živjela pobjegavši od Turaka. Petar je navodno htio da se vrati u Srbiju, a Karađorđe je to smatrao povredom časti i velikom sramotom. Priča kaže da je na odlasku pucao ocu u leđa, a da je ovoga dotukao neko iz Karađorđeve pratnje. Postoji i verzija po kojoj Karađorđe nije lično učestvovao u ubistvu, već ga je samo naredio. Po povratku u Srbiju, 1796. godine, vožd se ispovijedio i zamolio za oproštaj, koji je od crkve dobio. Ako ovdje i postoje istorijske nedoumice, stvar oko jednog drugog “porodičnog” ubistva sasvim je jasna – Karađorđe je 1806. godine ubio brata Marinka, koga je lično objesio, nakon što je utvrđeno da je počinio silovanje jedne djevojke u Topoli. Tešku Karađorđevu ruku osjetile su i njegove vojvode pop Luka Lazarević i Mladen Milovanović, koga je Karađorđe brutalno pretukao i potom pucao u njega dok je ovaj ležao na zemlji, a i mnogi drugi. Takođe, ostala je poznata priča o tome kako je lično ubio dva sveštenika, prethodno ih natjeravši da sami sebi iskopaju grobno mjesto, a sve zbog toga što su tražili novac za uslugu sahrane od dvojice ustanika koji nisu imali da im daju. Pored ovih i mnogobrojnih priča o surovosti srpskog Vožda pamti se i ona o odbijanju jednog obor-kneza da se javi na zbor ustanika, koji je u odbijanju dolaska i svađi ubio Karađorđevog glasnika. Završio je tako što je ubijen on, njegova žena i djeca i svi koji su se u njegovom kraju prezivali kao on.
Veliku surovost pokazao je i vođa Drugog srpskog ustanka, Miloš Obrenović, koji je osim naređenja za ubistvo svog kuma, bio poznat po mnogobrojnim surovostima prema svojim političkim protivnicima. Karakter sličan njemu imala je i njegova žena Ljubica, za koju se zna da je svirepo ubila Miloševu ljubavnicu. Zatekavši je na kupanju sa Milošem u kaci, probila joj je lobanju hladnokrvnim pucnjem iz kubure.
Još ,„crnji od od Crnog Đorđa”, kako su ga neki nazivali, bio je njegov zet, Vojvoda Antonije Ristić Pljakić, zapovjednik Karanovca (Kraljeva). Vuk Karadžić za njega kaže da je bio čovjek izuzetne ljepote, sposoban za vojevanje, ali da je narod o njemu pričao svakojake priče. Bio je ne samo prijek već i krvoločan – govore nam mnogobrojna svjedočenja koja su se o njemu sačuvala i među kojima nema gotovo nijedno dobro. Pričalo se da je oko kuće imao groblje onih koje je sam iz čiste objesti pobio, živu ispekao staricu na trgu zbog vračanja, potezao kuburu na koga i kad je htio.
,,Surov i strašan, satjerao je Turcima strah u kosti, ali i njegovi su ga se plašili”- kaže Vuk za Vojvodu Antonija Ristića.
Milenko Stojković, poznati junak iz Prvog srpskog ustanka, poznat kao junak koji je likvidirao sve četiri Dahije, ubio je korbačem (bičem) svoju ženu. Tukao je tako da je sedam dana ležala u agoniji u krevetu da bi na kraju umrla.
Čuveni vojvoda Stevan Sinđelić streljao je u jednom danu 22 ustanika koja su ga zamolila da odu do kuće da obave poljske radove.
Serdar Jovan Mićić, jedan od najistaknutijih ustanika i Prvog i Drugog srpskog ustanka, otimao je zemlju koja mu se dopadne seljacima. Ako neko nije htio da mu je “proda za DŽ” onda bi imao običaj da toga zakolje nožem, a ne ubije kuburom. Kako piše Vuk Karadžić u svojim memoarima o njemu, „Jovan Mićić bješe hrabar i gajiše neku naročitu strast prema borbi. Ali bijaše i „ĆANUT U GLAVU”!
Teško možemo iz današnje perspektive posmatrati pomenuta djela ovih istorijskih ličnosti, a da ne upadnemo u anahrono posmatranje i umanjimo njime njihove stvarne zasluge, koje su ih i postavile na njihovo mjesto u srpskoj istoriji. Surova vremena stvaraju i surove ljude…
CENTRAL NEWS
